Lai Identity le Thlaraunun (Part 4)

Identity le Donghnak

Thawknak ttha co ro; donghnak ttha orh ro. Thawknak cu cinkenmi idem-idenity kilvennak hawi a si. Donghnak cu ruahchanmi epsi-identity sernak lam a si. Zeidah ka donghnak? Zeidah kaa ruahchan? Hi pawl hi identity sernak lamsial tu an si. Donghnak le ruahchannak cu zeitindah kan ruah?

Hmailei kong cu asi kho mi (fictional or possible reality) a si. Donghnak kong hi Laimi nih ttha te in kan ruat lo ti hi Lai lo serning nih a langh ter. Kum khat ah lopil pa khat lengmang in kan ittial. Lopil pakhat cu kum 30-40 ah tlak tthan khawh asi. Kum 40 chung i ahmawngmi lopil cu kum khat caah kan thiam men ko. Lai milu kan run karh, lo hmunhma a bi. Ahmunmi lo tuah ding ruat lo in Lo lamhla tu kan tlak. Lo cu khua ah a cang. Cuticun, Lai hmawng cu thiam ciahmah an si. Hmailei kum zeizat ah kan hmawng adih lai. Lo tthial nunphung nih Laimi “nihin” ca lawng khua kan ruah nak alanghter. Greek mifim Epicurus nih “Nihin ah ding ei law i nuam; thaizing ah kan thi lai” (Eat and drink and be merry; for tomorrow we will die) ati mi Laimi nunphung hawih hin chim ahcun: Nihin ah ei ding in i nuam, thaizing ah isum. Kan si ding cu: Nihin i sum law thaizing ah i nuam.

Zeidah ka donghnak a si?  Thihnak hmumhning tlampal in zoh usih. Thihnak hmuhning (concept of death) nih identity, hrawmthawknak le donghnak an ipehtlaih ning alanghter bik. Hlanchan pupa nih an ttih bik mi lak ah khuadand, ramdang i thih hi a tel. Mah inn le mah khua te i thih le thlantlak hi thihtlak ro bantuk i an saduhthah asi tawn. Adonghnak ah kan hrawmthawhnak ah kan kir tthan. Hlanchan Laimi ruahnak ah, thih cu pum le thlaurau an ithen caah asi. Mithi pum cu vui asi. A thlarau cu mithi khua ah a nung. Thihnak hi nundonghnak ah ruatlo in nun phundang (different state) i thawk tu ah an rak ruah. Thih hnu nunnak a zum mi an si. Thih hnu nunnak hi nun lio bantuk te in nun a si. Bawi cu ansi tthiamthiam i sal cu sal ansi tthiam. Mithi khuami pawl cu rawl an chuang, ram an vai, lo an thlo, sattil an zua. Ruah ifimnak ah thlanthlak thil kan rianh mi le sattil kan thah mi hna hi thih hnu nunnak caah itimhtuahnak asi. Zawl Tling le Ngam Bawm tuanbia ah mithi khaumi nih “rua hnah cu nga anti” i “lungsil cu vum anti” ti kan hmuh. Mithi khuami cu thihhnihnak thih khawh asi. Zawl Tling le Ngam Bawm thihhnihnak an thih hnu ah arfi ah an icang. Lai thihhnu nunnak hmuhning nih ruahchannak (Tleicia pawl he mithi khua ah kan itawng te lai) a kan pek. Laimi kan kokek sining ah ruahchan ngeilo mi miphun kan rak si lo. Ruahchannak ngei kan si.

Zeidah ka ruahchan? Chunmang kan herh. Nihin ah hmun khat ah a nungtti, a tthangtti, a ttuanti, le sinak akhat bak mi hmanh an donghnak akhat lai lo. Identity cu chunmang hawih in attha ve. Kan nunchung ca lawng ah chunmang manh lo in techin fa par ca tiang chunmang kan herh. Chunmang cu minung caan ah tlinter hram thawk kan hau.Identity sersiamnak ah cuanhchungnak, chunmang, thihnak hmuhning, le ruahchannak ttha kan herh. Hi thilttha pawl cu pumsa nun le mah chan ca lawng si lo in, thihhnu nunnak tiang zam ding an si. Zeicaahtiah, identity cu pumsa nih athihpi lo. Identity cu a nung mi asi.

Biatlang  Komnak

Thlaraunun le identity sersiamnak hi an ikalh lo. Laimi si bu ah tlaraunun ttha nun khawh asi. Identity sersiamnak ah hramthawknak, nunlionak, le donghnak , an pa thum ning in, “minung caan” chung ah rian an tuan ti. Hramthawknak le Pathian sermi minung kan sinak i hngalh lo ah cun identity tlamtling sersiam khawh a si lo. Lai nunphung nuncanziaza le nunhnawhchan he a tlak in nun lo ah cun Lai identity tlamtling kan sa kho lo. Laimi donghnak le minung donghnak (thihnak hmuhning) pawl ruah chih lo ah cun identity tlamtling ser a fawn lo. Identity sernak ah icenkennak (memory) le cuanhchungnak (imagination) cu nihin hmuhtawnnak (experience) ah sullam ngei te in nun pi a herh. Thlaraunun hi Krifa identity a si; hramthawknak, nunlionak, le donghnak a ngei mi a si. Hramthawknak kong ah zumhnak abiapi; nunlionak kong ah dawtnak abia pi, donghnakkong ah ruahchan nak abia pi. Paul nih, “Ahmum zungzal mi thil pathum an um: zumnak, dawtnak, le ruachannak” (I Cor. 13:13) ati. Hi hna i Laimi thlaraununnak le identity sersiamnak thlangpi an si. Lai nunphung le identity hi krifa thlarua nunnak he um tti kho lo ding tiang in an ikalh lo. Laimi sibu in Krifa thlaraunun ttha nun khawh tuk asi.